Đỗ đại học, không ít học sinh vẫn chọn học nghề để rút ngắn thời gian học tập và gia tăng cơ hội việc làm phù hợp năng lực, sở trường.
Học nghề để sớm đi làm
Em Trần Ngọc Anh (sinh năm 2006, quê Thanh Hóa) đỗ đại học nhưng quyết định học nghề.
Đây không phải là quyết định bộc phát của Ngọc Anh mà là hướng đi đã được em và gia đình lựa chọn từ lâu. Nhà có 3 anh chị em, Ngọc Anh là con cả, bố mẹ em chỉ làm ruộng nên việc lo ăn học cho 3 con vốn quá sức.
“Em đã bàn bạc với bố mẹ và quyết định chọn nghề trang điểm. Ở quê em, nghề này hiện công việc ổn, cho thu nhập khá tốt. Đời sống ở quê giờ cao hơn, nhu cầu làm đẹp, sử dụng dịch vụ trang điểm tăng cao nên nghề trang điểm cũng nhờ đó có cơ hội phát triển. Chưa kể, học nghề em sẽ đi làm sớm, đỡ chi phí cho bố mẹ và nhanh kiếm tiền hỗ trợ các em ăn học”, Ngọc Anh nói.
Năm 2023, Ngọc Anh theo học nghề trang điểm tại một trường nghề ở phường Đại Mỗ (Hà Nội). Vừa học, Ngọc Anh vừa xin học nghề ở các tiệm trang điểm. Từ năm thứ 2, em đã là nhân viên học việc có hưởng lương.
“Sang năm em sẽ ra trường, em đã đi làm thêm và tích lũy gần đủ số tiền để mua dụng cụ, đồ nghề… Bố mẹ cũng sửa sang lại cho em gian phòng giáp mặt đường của gia đình khang trang, sạch sẽ hơn để làm cửa hàng trong thời gian tới”, Ngọc Anh hồ hởi cho biết.
Cũng chủ động chọn học nghề dù đủ điểm đỗ nhiều trường đại học tên tuổi như Ngọc Anh, em Lại Thế Bình (sinh năm 2005, quê Hải Phòng) chọn ngành sửa chữa ô tô. Bình cho hay, từ bé đã thích ô tô, chú ruột em lại có gara sửa chữa xe tại Hải Phòng, cho thu nhập ổn định, đời sống rất khá. “Em tự nhủ, không cứ học làm giáo viên, bác sĩ hay học đại học, mà theo các nghề bám sát nhu cầu đời sống vẫn thành công ngay tại quê hương”, Bình nói.
Năm 2022, Bình theo học ngành sửa chữa ô tô tại một trường nghề ở phường Cầu Giấy (Hà Nội). Vừa ra trường tháng 6.2025, Bình quyết định về quê làm việc cho xưởng sửa chữa ô tô của chú, sau đó, em sẽ tính hướng đi tự chủ.
“Rất may cho em khi em quyết định học nghề, gia đình ủng hộ tuyệt đối. Quá trình học em cũng tập trung cao độ cho việc học, không ngại khó khăn. Ngoài thời gian học tại trường, bất cứ khi nào rảnh em đều xin học việc ở các gara ô tô do chú em giới thiệu, tranh thủ nghiên cứu các video hướng dẫn trên mạng khi rảnh rỗi..." - Bình chia sẻ.
Cơ hội việc làm cao
Ông Lê Quang Trung - nguyên Phó Cục trưởng phụ trách Cục Việc làm - cho hay, tại Việt Nam, công tác hướng nghiệp và phân luồng học sinh đối mặt với nhiều thách thức. Tình trạng "thừa thầy, thiếu thợ" phổ biến khi một bộ phận sinh viên tốt nghiệp đại học gặp khó khăn trong tìm việc làm trong khi nhiều doanh nghiệp lại thiếu hụt lao động kỹ thuật có tay nghề. Tâm lý xã hội còn "chuộng bằng cấp" là rào cản ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn ngành nghề, con đường học tập của học sinh và phụ huynh. Các nguyên nhân này dẫn đến tỷ lệ học sinh phân luồng vào giáo dục nghề nghiệp sau trung học phổ thông còn thấp so với mục tiêu đề ra và nhu cầu của thị trường lao động.
Đánh giá về thực tế có nhiều học sinh đỗ đại học nhưng quyết định học nghề, ông Trung cho rằng đây là hướng đi phù hợp với điều kiện của nhiều gia đình, sở thích của học sinh và là hướng đi gia tăng cơ hội việc làm cho học sinh khi học xong, gia nhập thị trường lao động.
Theo ông Trung, hiện các cơ sở giáo dục nghề nghiệp (GDNN) có sự phối hợp chặt chẽ với doanh nghiệp (DN) trong đào tạo nghề, học sinh học nghề được thực tập và thậm chí có việc làm ngay từ năm học thứ hai, thứ ba; quá trình thực tập, sinh viên còn được DN hỗ trợ kinh phí.
“Do hoạt động đào tạo theo nhu cầu của DN nên đa số học sinh, sinh viên tốt nghiệp ra trường có việc làm ngay. Đặc biệt, sinh viên các ngành điện - điện tử, tự động hóa, sửa chữa ô tô… có việc làm chiếm tỉ lệ gần như tuyệt đối. Nhiều nhà trường cam kết đầu ra, 100% học sinh, sinh viên có việc làm ngay sau khi tốt nghiệp nên chỉ cần các em cố gắng thì cơ hội việc làm, thu nhập rất rộng mở” - ông Trung cho biết.
Nguồn: Lao động.vn